W roku 1959 firma Nikon wypuściła na rynek aparat Nikon F (swój pierwszy model lustrzanki jednoobiektywowej) wprowadzając wraz z nim bagnet F, stosowany w lustrzankach Nikona do dziś.
Nikon F, bazujący na rozwiązaniach aparatu dalmierzowego Nikon SP, był aparatem najwyższej klasy i był używany przez profesjonalistów. Okazał się wielkim sukcesem firmy, produkowany był do roku 1974 (a przez trzy ostatnie lata równolegle ze swym następcą – Nikonem F2). Egzemplarze Nikona F były wykorzystywane przez NASA.
Aparat sprawia wrażenie pancernego. Wzięty do ręki okazuje się niezwykle ciężki (jest jednym z najcięższych aparatów Nikona), co jest wynikiem jego bezkompromisowej pod względem wytrzymałości konstrukcji z mosiądzu i stali. Masywny pryzmat z pomiarem TTL dodaje mu także rozmiarów.
Wyposażony jest w migawkę szczelinową o przebiegu poziomym, z roletkami wykonanymi z folii tytanowej. Oferuje ona czasy otwarcia od 1 s do 1/1000 s oraz B i T. Czasy ustawiane są z krokiem 1 EV, a ich kolorowe oznaczenia odnoszą się do nastaw synchronizacji błysku lamp spaleniowych. Najkrótszy czas synchronizacji błysku wynosi 1/60 s. Synchronizacja odbywać może się przez standardowe gniazdko kabla, bądź przez stopkę lampy zakładanej na szynę wokół korbki zwijania powrotnego.
Nikon F wyposażony został w kryjący 100% kadru układ celowniczy z wymiennymi matówkami (standardowo instalowana była matówka „A” z klinem). Z przodu po prawej stronie znajduje się dźwignia mechanicznego samowyzwalacza, przycisk podglądu głębi ostrości oraz przełącznik blokady lustra, wykorzystywany do jego wstępnego podniesienia (dla uniknięcia drgań lub też przy stosowaniu obiektywów silnie wchodzących w głąb korpusu) oraz przy zdjęciach seryjnych w najszybszym trybie pracy windera.
Ładowanie filmu odbywa się jak najbardziej tradycyjnie, ale także nieco archaicznie, po zdjęciu całej tylnej ścianki wraz z dolną pokrywą korpusu – innymi słowy nic nie może być wtedy wkręcone w gwint statywowy. Zdjęcie tylnej ścianki powoduje jednocześnie automatyczne wyzerowanie licznika zdjęć.
Korpus aparatu jest w pełni mechaniczny, pozbawiony jest jakiejkolwiek elektroniki (za wyjątkiem oczywiście synchronizacji błysku). Pomiar światła realizowany jest przez światłomierz wbudowany w pryzmat. Do Nikona F produkowano cztery typy pryzmatów ze światłomierzami – Photomic oferujący zewnętrzny pomiar elementem CdS, Photomic T z integralnym pomiarem TTL, Photomic Tn z centralnie ważonym pomiarem TTL oraz Photomic FTn z pomiarem centralnie ważonym TTL, z półautomatycznym wprowadzaniem jasności założonego obiektywu. Każdy z tych pryzmatów wyposażony jest we własne zasilanie bateriami pastylkowymi 1,35 V (w przypadku stosowania współczesnych baterii 1,5 V czułość filmu powinna być ustawiona o 2/3…1 EV niższa od rzeczywistej) i sprzęgany jest bezpośrednio z pokrętłem czasów aparatu. Przekaz wartości przysłony z obiektywu odbywa się poprzez specjalną dźwignię współpracującą z umieszczonym na pierścieniu przysłony zaczepem w kształcie uszek – w celu prawidłowego sprzęgnięcia obiektyw zakładany powinien być do aparatu z przysłoną ustawioną na 5,6. Wartość pomiaru wskazywana jest wskazówką widoczną nad kadrem oraz w zewnętrznym okienku na górnej pokrywie pryzmatu, w celowniku widać także wartość ustawionego czasu migawki. Pryzmaty (za wyjątkiem modelu FTn) pokazywały także w zewnętrznym okienku obok okularu wartość aktualnie ustawionej przysłony. Światłomierz włączany jest przyciskiem na obudowie pryzmatu, a wyłączany drugim przyciskiem służącym jednocześnie jako tester baterii – pamiętać więc trzeba o jego wyłączeniu. Ponieważ pryzmat z pomiarem światła nakrywa sobą pokrętło czasów aparatu, niemożliwa staje się bez zdjęcia pryzmatu zmiana trybu synchronizacji (ale to tylko w przypadku lamp spaleniowych), nie widać też wskaźnika naciągnięcia migawki (ale jej stan można wyczuć lekko naciskając na spust).
Do Nikona F produkowano także trzy typy celowników bez pomiaru światła – „czysty” pryzmat Eyelevel, pryzmat Sportfinder o zwiększonym odstępie punktu ocznego i prosty kominek z 5x lupą. Okular celowników Eyelevel oraz Photomików wyposażony jest w gwint umożliwiający montaż osprzętu – np. muszli ocznej bądź soczewek korekcyjnych.
Powstał także do Nikona F dedykowany winder F-36 zasilany ośmioma bateriami D lub AA, umożliwiający wykonywanie do 3 kl./s z pracującym lustrem i 4 kl./s z lustrem podniesionym, jednak wg dzisiejszych standardów trudno go uznać za doskonały – zblokowany był na stałe z tylną ścianką aparatu, co uniemożliwiało jego zdjęcie lub zamontowanie na aparacie z założonym filmem (chyba, że w ciemni). Windery nie były także swobodnie wymienne pomiędzy aparatami – każdy musiał być dokładnie serwisowo zsynchronizowany z konkretnym korpusem.
Bezsprzecznie Nikon F jest wspaniałym narzędziem fotograficznym, mimo swych 52 lat – można go dziś spokojnie używać. Wszelkie akcesoria są bardzo trudne, jeśli nie niemożliwe do dostania – celowniki, matówki, adapter flesza etc. Nieco poniżej dzisiejszych standardów reporterskich plasują się osiągi migawki – najkrótszy czas 1/1000s i synchronizacja z fleszem do 1/60s. Aby korzystać z pomiaru światła przy pełnym otworze przysłony konieczne jest użycie obiektywów z „widełkami” pre-AI na pierścieniu przysłony. Biorąc Nikona F na piesze wyprawy trzeba mieć na uwadze, że jest on – jak na aparat manualny – naprawdę duży i ciężki. Jest jednak niezawodnym i bardzo solidnym, najwyższej klasy, rzetelnym narzędziem do wykonywania zdjęć – i trwałym elementem historii fotografii.
Zalety:
+ bardzo solidna budowa i znakomita niezawodność;
+ wysoka kultura pracy;
+ dobra ergonomia (jak na ówczesne czasy);
+ 100% pokrycie kadru w celowniku;
+ wymienne matówki i wizjery;
+ aparat całkowicie mechaniczny (za wyjątkiem opcjonalnego światłomierza);
Wady:
– niezbyt dziś imponujące osiągi migawki;
– niezbyt duża odległość punktu oka w celowniku Eyelevel i Photomikach;
– dla pomiaru TTL przy pełnym otworze przysłony konieczne jest stosowanie obiektywów z „widełkami” pre-AI;
– bardzo trudna osiągalność systemowego osprzętu (może poza wkręcanym w okular);
Dane techniczne:
Mocowanie obiektywu: bagnet F
Czasy naświetlania: 1 s – 1/1000 s, B, T
Synchronizacja z elektronową lampą błyskową: 1/60 s
Celownik: wymienny, 7 typów
Matówka: wymienna, 13 typów
Ustawianie ostrości: ręczne
Transport filmu: ręczny
z winderem F-36 mechaniczny z prędkością 2 / 2,5 / 3 / 4 kl./s
Samowyzwalacz: mechaniczny, opóźnienie regulowane 3-10 s
Pomiar ekspozycji z celownikami pryzmatycznymi:
– Eyelevel: brak
– Photomic: zewnętrzny integralny
– Photomic T: TTL, integralny
– Photomic Tn, FTn: TTL, centralnie ważony (60% z obszaru o średnicy 12 mm)
Zakres czułości filmów*:
– Photomic: 10-1600 ASA
– Photomic T: 25-6400 ASA
– Photomic Tn: 10-6400 ASA
– Photomic FTn: 6-6400 ASA
Zakres jasności obiektywów dla pomiaru TTL: 1,2 – 5,6*
Pole widzenia celownika: 100%
Gwint statywu: 1/4″
Obudowa: metal
Wymiary:
– Eyelevel: 98x147x56 mm
– Photomic, Photomic T: 102x147x67 mm
– Photomic Tn, FTn: 102x147x66 mm
Masa:
– Eyelevel: 685 g
– Photomic, Photomic T, Tn: 830 g
– Photomic FTn: 860 g
Kilka zdjęć Nikona F (w różnych wersjach) zaciągniętych z sieci.
309 wyświetleń
